Sanem

Toplumumuzda maalesef eksik kaldığımız, ısrarla hata yaptığımız ve hatta sosyolojik açıdan baktığımızda belki de en önemli sorunumuz diye nitelendirebileceğimiz bir konu bu.

Gebelikten korunma yöntemleri

Korunmayı bilmemek ya da yanlış bilmek ve dolayısıyla plansız artan nüfus, beraberinde getirdiği işsizlik, parasızlık, eğitim eşitsizliği, suç oranında artış vs.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ayşe Serçin Külsoy, gebelikten korunma yöntemleri hakkında aklımıza takılan her soruyu en ince ayrıntılarına kadar bizler için paylaştı.

Korunma yöntemleri en başta kalıcı ve geçici korunma yöntemleri diye ayırabilir:

KALICI KORUMA YÖNTEMİ

Tüp ligasyonu yöntemi tercihen 30 yaş üstü ve yine tercihen üçüncü ya da dördüncü sezaryen sonrası önerilir. Bu yöntem rahimden çıkıp her iki tarafta yumurtalıklara doğru giden pipet şeklinde içi boş kanalların dışardan bağlanması işlemidir.

Halk arasında söylendiği gibi; menopoza sokmaz adetler devam eder, tüp bağlandığı için baş ağrısı, karın ağrısı, kasık ağrısı, adet düzensizliği olmaz. En kesin korunma yöntemi denebilir. Tekrar gebelik oluşma riski (yeni bir tüp kanalı oluşarak) çok çok nadir görülür

GEÇİCİ (GERİ DÖNÜŞTÜRÜLEBİLEN) KORUNMA YÖNTEMLERİ

Bunlar da hormonal yöntemler ve hormonal olmayan korunma yöntemleri olarak iki gruptur:

HORMONAL KORUNMA YÖNTEMLERİ

Doğum kontrol hapları

Mini haplar: Emziren anneler için olan, loğusanın kırkı çıktığında başlayabileceği ve sadece doğal progesteron hormonu içeren haplar olup, aralıksız kullanılır. Yani kutu bitince yenisine hemen geçilir.

Süte ve bebeğe hiç bir zararı yoktur. Emzirme dönemi boyunca kullanılabilir. Hatta 40 yaş üstü östrojen hormonu vermek istemediğimiz kadınlarda da kullanılabilir.

Kombine doğum kontrol hapları: Klasik doğum kontrol hapları olup bunların da kutu bitince yedi gün ara verilenleri ya da kesintisiz kullanılanları vardır.

Çok çeşitleri olmakla birlikte, genel itibarıyla adet kanamasını azaltır ve yumurtlamayı engelleyerek gebeliğe engel olur. Bunlar geçici etkiler olup hap bırakıldıktan sonra 1 ila 3 ay içerisinde hem adet miktarları hem de yumurtlama normale döner.

Halk arasında kadınların korkutulduğu gibi kısır yapmaz! Tüylenme yapmaz! Kanser yapmaz! Menopoza sokmaz! Bazen adet düzensizliği için ya da hormon bozukluğu için genç kızlara ve çocuk isteyenlere de kullanırız. Bu kişilerde kullanımında da zararı yoktur!

Yeni çıkan haplarda kilo aldırma özelliği son derece düşüktür. Ancak tuzlu veya hamur işi yerseniz ödem/şişkinlik hissi olabilir. Bu haplarla ara lekelenme, hafif karın ağrısı, baş ağrısı gibi hafif yan etkiler olabilir.

Doğum kontrol haplarının sakıncalı olduğu hasta grupları: Sigara içenler, aşırı kilolu olanlar, ciddi kalp hastalığı, hipertansiyon, ağır migren, varis olan kadınlar, kan sulandırıcı kullanmasını gerektiren bir hastalığı olanlardır.

Aylık ve 3 aylık iğneler: Depo halinde yavaş salınımlı hormon içeren iğnelerdir. Doğum kontrol haplarına benzer etki ve yan etkileri vardır. 3 aylık iğneler artık çok kilo aldırma ve bırakıldıktan sonra adetlerin 6 ay gibi uzun bir sürede geri dönmesinden ötürü pek tercih edilmemektedir.

Yine koldan uygulanan implantlar da progesteron hormonu içeren korunma yöntemlerinden olup artık çıkarılma zorluklarından ötürü çok rağbet görmemektedir.

HORMONAL OLMAYAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

Rahim içi araçlar (Spiral): Bunlar rahimin iç boşluğuna yerleşerek, spermin hem yolunu keserek tüplere ulaşıp yumurtayı döllemesine engel olan, hem de içlerindeki bakır sayesinde bakırın sperm öldürücü etkisinden yararlanılan, bu şekilde korunma sağlayan yöntemlerdir.

Hormonlu (progesteronlu) ve hormonsuz (bakırlı) rahim içi araçlar olduğu gibi rahimin kas tabakasına nüfuz eden spiraller de mevcuttur. Spiraller içlerindeki bakır miktarına ve koruyuculuklarına göre 3-5-10 yıllık olabilir.

Yine halk arasında çok sık sanıldığı gibi yara yapmaz! Kanser yapmaz! Düzgün takıldıktan sonra içe kaçıp mideye bağırsağa yapışmaz! Kısırlık yapmaz! Yan etki olarak ilk 3 ay adet düzensizliği ve başlıca kalıcı yan etki olarak ta adetlerin miktar ve gün olarak artmasına yol açabilir.

Çıkarıldıktan sonra hiç koruyuculuğu kalmaz. Hastalar hemen gebe kalabilir. Buradaki sunumda yer almamalarından da anlayacağınız gibi; geri çekilme, prezervatif ve ilişki sonrası vajinal bölgenin yıkanması, ertesi gün hapları güvenilir korunma yöntemleri kesinlikle değildir. Her yıl milyonlarca kadın bu yöntemlerle istenmeyen gebeliklere maruz kalmaktadır.

Op. Dr. Ayşe Serçin Külsoy
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Chimera

yararlı bilgi.